CẬP NHẬT VỀ HIỆN TƯỢNG ENSO VÀ NHẬN ĐỊNH XU THẾ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN TRÊN KHU VỰC TỈNH PHÚ THỌ

I.DIỄN BIẾN HIỆN TƯỢNG ENSO VÀ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN (Từ tháng 04 đến nửa đầu tháng 06/2020).

1. Khí tượng

1.1. Hiện tượng ENSO

Trong 2 tháng qua hiện tượng ENSO vẫn duy trì ở trạng thái trung tính nhưng nghiêng về pha nóng của hiện tượng này.

1.2. Áp thấp nhiệt đới (ATNĐ),  bão

Từ ngày 12-14/06/2020 xuất hiện 01 cơn bão hoạt động trên trên Biển Đông (cơn Bão số 1) nhưng không ảnh hưởng đến đất liền nước ta cũng như tỉnh Phú Thọ.

1.3. Nhiệt độ, không khí lạnh, nắng nóng diện rộng

Không khí lạnh:

Trong tháng 04/2020 không khí lạnh vẫn còn hoạt động, trên khu vực tỉnh xuất hiện 03 đợt không khí lạnh (GMĐB) xảy ra vào các ngày 04/04, 12/04 và 24/04. Đặc biệt đợt KKL ngày 12/04 đã gây ra mưa vừa, mưa to trên khu vực tỉnh trong đêm 11 và ngày 12/04, nhiệt độ thấp nhất cũng giảm sâu trong đợt này phổ biến 13-15 độ C.

Nắng nóng diện rộng:

Từ tháng 05 đến nửa đầu tháng 06/2020 khu vực tỉnh xảy ra 03 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt diện rộng: đợt 1 từ ngày 20 - 22/5 với nhiệt độ cao nhất phổ biến 36 - 39⁰C; có nơi đặc biệt gay gắt (trên 39⁰C) như: Minh Đài 40,6⁰C, Việt Trì 40,3⁰C, Phú Hộ 39,7⁰C; đợt 2 từ ngày 31/05 - 05/06 với nhiệt độ cao nhất phổ biến 35 - 37⁰C; đợt 3 từ ngày 07-10/06 với nhiệt độ cao nhất phổ biến 36-38⁰C, có nơi cao hơn như Việt Trì 39,4⁰C, Phú Hộ 38,4⁰C.

Nhiệt độ trung bình:

Nền nhiệt độ trung bình tháng 04/2020 trên khu vực tỉnh Phú Thọ đều phổ biến ở mức thấp hơn so với TBNN từ 1,9 - 2,2 ^oC, cùng thời kỳ. Sang tháng 05/2020 nền nhiệt độ trung bình các nơi phổ biến cao hơn so với TBNN cùng thời kỳ từ 1,3 - 1,8^oC.

1.4. Lượng mưa, mưa lớn diện rộng

Tổng lượng mưa (TLM) trong tháng 04 và tháng 05/2020 trên khu vực tỉnh đều ở mức cao hơn so với TBNN từ 30 - 60mm, riêng Phú Hộ trong tháng 05 ở mức cao hơn TBNN 130mm (cao hơn gấp 2 lần so với TBNN cùng thời kỳ).

Từ tháng 04 đến nửa đầu tháng 06/2020, do ảnh hưởng của rãnh áp thấp kết hợp với hội tụ gió trên cao nên trên khu vực tỉnh xảy ra 03 đợt mưa dông diện rộng: đợt 1 từ ngày 22-24/04 với lượng mưa phổ biến 70-100mm, có nơi trên 100mm ; đợt 2 từ ngày 12-14/5 với lượng mưa các nơi phổ biến 35-80mm; đợt 3 từ ngày 26-27/5 với lượng mưa các nơi phổ biến 35-60mm.

2. Thủy văn

Trong tháng 4 vào thời kỳ cuối tháng đã xuất hiện 01 đợt lũ nhỏ với biên độ lũ lên tại Phú Thọ: 2,51 m ; Vụ Quang: 1,95m; Việt Trì: 1,91m.     

Kết thúc thời gian mùa kiệt tại: Phú Thọ, Vụ Quang, Việt Trì đều đã xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc được.

Tháng 5 là tháng bắt đầu của thời gian mùa lũ trên các sông trong tỉnh bắt đầu gia tăng lượng dòng chảy tuy nhiên mực nước vẫn ở mức thấp so với TBNN và cùng kỳ năm trước. Thời kỳ cuối tháng tại Vụ Quang đã xuất hiện lũ tiểu mãn với biên độ lũ đạt 1,05m, tại Phú Thọ, Việt Trì biên độ dao động chỉ đạt 0,44 - 0,62 m.

Trong thời gian nửa đầu tháng 6 mực nước trên các sông chủ yếu biến đổi chậm, tại Vụ Quang, Việt Trì dao động theo điều tiết các hồ chứa.

Bảng thống kê đặc trưng mực nước trên các sông trong tỉnh

(từ 16/04/2020 đến 15/06/2020)

II. DỰ BÁO KHÍ TƯỢNG, THỦY VĂN (từ tháng 07 đến tháng 12/2020)

1. Hiện tượng ENSO

Dự báo hiện tượng ENSO: Từ tháng 7-12/2020, nhiệt độ mặt nước biển khu vực NINO 3.4 có xu hướng giảm dần, nhưng vẫn có khả năng duy trì ở trạng thái trung tính và nghiêng về pha lạnh trong những tháng cuối năm 2020. Do tác động của pha lạnh nên thời tiết, khí hậu có sự thay đổi đáng kể, cụ thể: mưa, bão có khả năng gia tăng hơn từ mùa Thu năm nay (khoảng từ tháng 9-12/2020).

2. Bão/ATNĐ và các hiện tượng thời tiết nguy hiểm

Dự báo, số lượng bão và ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta trong năm 2020 có khả năng ở mức xấp xỉ so với TBNN. Có khả năng xuất hiện khoảng 11-13 cơn bão và ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông, trong đó có khoảng 05-06 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, khu vực tỉnh Phú Thọ có khả năng ảnh hưởng hoàn lưu của 01- 02 cơn bão.

Đề phòng khả năng xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá, đặc biệt là trong tháng 07/2020 trên khu vực tỉnh.

3. Nhiệt độ và nắng nóng

Nhiệt độ trung bình từ tháng 07-09/2020 phổ biến ở mức cao hơn TBNN cùng thời kỳ khoảng 0,5-1,0⁰C; tháng 10, tháng 11 và tháng 12/2020, nhiệt độ trên khu vực tỉnh Phú Thọ phổ biến ở mức thấp hơn so với TBNN cùng thời kỳ khoảng từ 0,5-1,0⁰C. Các đợt nắng nóng vẫn còn xảy ra trong tháng 07/2020.

4. Lượng mưa

Tổng lượng mưa (TLM) tháng 7/2020 phổ biến ở mức thiếu hụt khoảng từ 10-25%; tháng 8, tháng 10, tháng 11/2020 ở mức xấp xỉ TBNN; tháng 9 cao hơn từ 15-30% so với TBNN,  có nơi mức xấp xỉ  so với TBNN. Tháng 12/2020 phổ biến thấp hơn từ 15-30% so với TBNN.

2. Thủy văn

Từ nửa cuối tháng 6 đến tháng 10/2020, trên các sông suối trong tỉnh có khả năng sẽ xuất hiện nhiều đợt lũ, các trận lũ lớn chủ yếu xuất hiện tập trung vào thời gian tháng 7 tháng 8.

Đỉnh lũ lớn nhất năm trên sông Thao tại Phú Thọ ở mức BĐ1- BĐ2, trên sông Lô tại Vụ Quang, Việt Trì ở mức dưới BĐ1, trên các sông suối nhỏ ở mức BĐ2 - BĐ3. Đỉnh lũ lớn nhất năm trên các sông khả năng ở mức thấp hơn TBNN nhưng cao hơn so với năm 2019.

Thời gian xuất hiện đỉnh lũ năm khả năng vào tháng 7 hoặc tháng 8.

Từ tháng 11 đến tháng 12 mực nước trên các sông suối trong tỉnh có xu thế biến đổi chậm và xuống thấp dần, riêng mực nước trên sông Lô tại Vụ Quang, Việt Trì  dao động kết hợp với sự điều tiết của các hồ chứa thủy điện thượng nguồn.

Cần đề phòng lũ quét, sạt lở đất, ngập úng có nguy cơ xảy ra tại các khu vực vùng đồi núi, sườn dốc, vùng trũng thấp ven sông suối của tỉnh trong các   đợt mưa lớn cục bộ và mưa lớn diện rộng đặc biệt là các tháng 7,8 và 9.

Bảng kết quả nhận định mực nước cao nhất mùa lũ 2020